Công dụng chữa bệnh của hoa mào gà 'độc nhất vô nhị'

Cả hoa mào gà đỏ và trắng đều có những công dụng chữa bệnh vô cùng tuyệt vời mà có thể bạn chưa biết.

Công dụng chữa bệnh kỳ diệu của hoa mào gà đỏ

Hoa mào gà đỏ có tên khoa học là Celosia cristata L, dân gian còn gọi là mồng gà, kê quan hoa, kê công hoa, kê cốt tử hoa,… được trồng chủ yếu vào mùa hè hoặc có thể trồng quanh năm. Hoa mào gà có công dụng làm cảnh rất đẹp đồng thời cũng là một vị thuốc tốt chữa được nhiều bệnh.

Mào gà là cây thân thảo, cao từ 60 - 90cm, thân thẳng đứng và phân nhánh, nhẵn. Lá có phiến hình trái xoan hay trái xoan ngọn giáo, có khi hình ngọn giáo nhọn, nhẵn. Hoa đỏ, vàng và trắng, có cuống rất ngắn, thành bông hầu như không cuống, thành khối dày, trông như cái mào gà. Quả hình trái xoan, gần như hình cầu, chứa 1 - 9 hạt đen bóng. Cây ra hoa vào mùa hè, quả vào tháng 9 - 11.



Theo y học cổ truyền, hoa mào gà vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt trừ thấp, lương huyết, chỉ huyết, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như trĩ, kinh nguyệt không đều, đới hạ (khí hư), mày đay,…

Cách dùng như sau:

- Cao huyết áp: Kê quan hoa 3 - 4 cái, Hồng táo 10 quả, sắc uống hàng ngày.

- Thổ huyết: Kê quan hoa sao giấm tán vụn, uống mỗi lần 6g, mỗi ngày 2 lần với nước ấm hoặc Kê quan hoa (dùng cả cây) lượng vừa đủ, sắc uống, hoặc Hoa mào gà trắng sao giấm tán vụn, uống mỗi lần 6g với một chút rượu, hoặc Hoa mào gà trắng tươi 15 - 24g (loại khô dùng 6 - 15g) hầm với phổi lợn lượng vừa đủ trong 1 giờ rồi chia ăn vài ba lần trong ngày.

- Di tinh: Hoa mào gà trắng 30g, Kim ti thảo (Melica scabrosa Trin) 15g, Kim anh tử 15g, sắc uống.

- Đại tiện ra máu: Hoa mào gà sao cháy tán bột, uống mỗi lần 6 - 9g, mỗi ngày uống 2 - 3 lần, hoặc Hoa mào gà trắng 15g, Phòng phong 6g, Tông lư thán 10g, sắc uống, hoặc Hoa mào gà 30g, Ngải diệp 30g sao đen, sắc uống. Nhọt độc vùng gáy: (cảnh thư): Hoa mào gà tươi, Nhất điểm hồng tươi (Begonia wilsonii Gagn) và Liên tử thảo tươi lượng bằng nhau, rửa sạch giã nát, chế thêm một chút đường đỏ rồi đắp vào tổn thương.

- Trĩ lở loét: Hoa mào gà 3g, Ngũ bội tử 3g, một chút Băng phiến, tất cả tán bột, trộn với mật lợn rồi bôi lên vùng loét.

- Bế kinh: Hoa mào gà tươi 24g hầm với 60g thịt lợn nạc, chia vài lần ăn trong ngày.

- Rong kinh: Hoa mào gà 20g, ngải cứu 20g sao cháy. Sắc uống ngày một thang. 10 ngày là một liệu trình.

- Kinh nguyệt quá nhiều (đa kinh): Hoa mào gà lượng vừa đủ, sấy khô tán bột, uống mỗi lần 6g khi bụng đói với một chút rượu, hoặc Hoa mào gà sao cháy tán bột uống mỗi lần 6 - 9 g với nước ấm, hoặc Hoa mào gà trắng sấy khô tán bột, uống mỗi ngày 2 lần mỗi lần 6g với một chút rượu vang hoặc nước ấm.

- Kinh nguyệt không đều: Hoa mào gà đỏ và trắng mỗi loại 9g sắc uống, hoặc Hoa mào gà trắng 15g, Long nhãn hoa 12g, ích mẫu thảo 9g, thịt lợn nạc vừa đủ, hầm ăn, nếu có kèm theo khí hư thì gia thêm vỏ trắng rễ Tần bì 9g.

- Mày đay: Kê quan hoa dùng cả cây sắc uống và ngâm rửa, nếu nốt sẩn màu đỏ thì dùng hoa màu đỏ, nếu sắc trắng thì dùng hoa màu trắng, hoặc Kê quan hoa cả cây và Thương nhĩ thảo lượng vừa đủ, sắc lấy nước ngâm rửa. Kết quả nghiên cứu dược lý thực nghiệm cho thấy, dịch sắc Kê quan hoa có tác dụng tiêu diệt trùng roi âm đạo (chỉ sau 5 - 10 phút tiếp xúc với dịch thuốc). Kê quan hoa còn có khả năng nâng cao sức chịu đựng của tế bào cơ tim trong điều kiện thiếu ôxy, làm hạ huyết áp, giảm nhịp tim, từ đó làm giảm lượng ôxy tiêu hao của cơ tim.

- Chữa rết cắn: Dùng cả cây hoa mào gà đỏ, giã nát, đắp vào vết thương.

Công dụng chữa bệnh kỳ diệu của hoa mào gà trắng

Mào gà trắng mọc hoang ở khắp mọi nơi, thường thấy ở ven đường và bãi đất hoang hóa. Từ lâu mào gà trắng được biết đến với vai trò là một vị thuốc cũng như món rau quen thuộc của một số đồng bào miền núi phía Bắc.

Theo kinh nghiệm của nhân dân để lại, mào gà trắng có vị đắng, tính hơi hàn, vào kinh tâm có tác dụng thanh can sáng mắt, thanh uế trọc, tiêu viêm, liễm hãm và cầm máu, an thần, hạ áp. Thường dùng trị các chứng bệnh gồm: Viêm kết mạc cấp và mạn tính, say nắng, tăng huyết áp, xuất huyết đường tiêu hóa, thổ huyết, chảy máu cam, xuất huyết tử cung, rong kinh, rong huyết, ỉa chảy, viêm đường tiết niệu, sa trực tràng và một số bệnh ngoài da như ghẻ, hắc lào...

Theo đánh giá của các chuyên gia dinh dưỡng, cứ 100g rau mào gà trắng có 88,5g nước, 4,4g protein; 2g gluxit; 4,85g carotene và 33mg vitamin C. Trong hạt có dầu béo, tinh bột, vitamin PP, nitrat, kali.



Canh rau mào gà trắng: Hằng năm vào tháng 4 - 7 thu hái ngọn và lá non trước lúc cây ra hoa, đem nấu canh như rau dền có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, giải khát, tiêu viêm thích dụng cho những người táo bón, háo khát, tăng huyết áp, nhức đầu, thiểu năng tuần hoàn não, phụ nữ tiền mạn kinh (bốc hỏa, hoa mắt, chóng mặt), tiểu bí, tiểu rắt và các chứng viêm, nhất là viêm đường tiết niệu...

Mào gà trắng có tác dụng cầm máu, tiêu viêm: Hạt mào gà trắng 10 - 15g, cây mào gà 20 - 25g sắc uống thay trà hằng ngày có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, chỉ huyết, khử phong nhiệt, thanh can hỏa, làm sáng mắt, thích dụng cho các chứng như viêm đường tiết niệu, viêm kết mạc, chảy máu cam, tử cung xuất huyết, bệnh về gan và mắt, hạ sốt, chảy máu do sốt nhiễm trùng, đại tiện ra máu, trĩ ra máu... Có thể kết hợp với các vị thuốc khác như cỏ chỉ thiên, huyết dụ thán hay thục địa, hoàng cầm...

Chú ý: Rau mào gà trắng có tính nê trệ, thu liễm nên những người có chứng ậm ạch khó tiêu, có tích trệ, huyết áp thấp, tăng nhãn áp, thận dương hư (sợ lạnh, lạnh tứ chi..) không nên dùng.
Sưu Tầm : Ngô Khắc Du